Vaiont Dam in Italië: waarom moest je het reservoir laten zakken en een nieuwe dam gooien

In Noord-Italië, in een smalle vallei aan de rivier de Vaiont, bevindt zich een gewelfde dam met een hoogte van meer dan 260 meter. Maar een reservoir is er niet achter verborgen, zoals in dergelijke gevallen het geval is. Op deze bergrivier, bij uitstek geschikt voor de bouw van waterkrachtcentrales, was het de bedoeling om een ​​cascade van deze structuren te creëren. De bouw van de Wyont-dam werd voltooid in de jaren 60 van de vorige eeuw, maar deze werd nooit gebruikt om elektriciteit op te wekken, en dit zal nooit gebeuren. De dam, die van hoge kwaliteit en technisch gezond was, werd verlaten vanwege een tragedie waarvan de omvang niemand had kunnen voorzien.

Elk reservoir dat is gemaakt om water te leveren of elektriciteit op te wekken, is een potentieel gevaarlijk industrieel object. Het kolossale volume water dat zich ophoopt in een kunstmatig reservoir en alleen door een dam wordt vastgehouden, is beladen met vele bedreigingen. De meesten geloven dat het optreden van noodsituaties alleen mogelijk is als de dam is beschadigd. Om een ​​aantal redenen (catastrofale aardbeving, technische ontwerpfouten, defecten in bouwconstructies of materialen, abnormale hoeveelheid neerslag die leidt tot overstroming van het reservoir), kan de dam worden beschadigd, wat zal leiden tot het vrijkomen van een kolossale watermassa. Maar helaas hebben zich in de geschiedenis grootschalige rampen voorgedaan, die zonder damschade hebben plaatsgevonden.

De geschiedenis van de Wyont-dam, gelegen aan de voet van de Monte Monte Tok, is berucht in heel Italië. Toen de bouw van de betonnen dam voltooid was, begonnen de ingenieurs het reservoir te vullen. Gewelfde dammen worden beschouwd als de meest betrouwbare, in staat om grote seizoensgebonden belastingen te weerstaan, en ze worden meestal gebouwd in smalle bergriviervalleien. Dat was precies de Wyont-dam, wiens hoogte 261 meter is. Maar het gevaar lag niet in de kwetsbaarheid van de dam, maar in de bergen grenzend aan het reservoir.

Terug in 1959, te midden van de bouw, op de hellingen van de aangrenzende Monte Tok-berg, werd bodemmobiliteit opgemerkt. Maar de dam was in volle gang, de grote investeringen en het prestige van de eigenaar van SADE stonden op het spel, wiens ingenieurs bezig waren met het ontwerp en de bouw van de dam, dus besloten ze op dit onaangename moment "te negeren". In de herfst van 1960 daalde de eerste, relatief kleine aardverschuiving het reservoir in. Op dat moment was het kunstmatige reservoir al meer dan halfvol met water en was het waterniveau 190 meter. Na het incident werd het waterniveau verlaagd en begonnen ingenieurs de omvang van wat er gebeurde te beoordelen. Een ander plot van bewegende grond werd ontdekt dat dreigde te veranderen in een grotere aardverschuiving. De reden voor de instabiliteit van de rotsen werd ook erkend als het proces van het vullen van het reservoir: een toename van het waterniveau in de vallei leidde tot een verandering van het grondwaterniveau in de omliggende bergen. Volgens experts zou de nieuwe aardverschuiving een golf van ongeveer 20 meter hoog kunnen veroorzaken. Om waterspatten en schade aan de hieronder gelegen nederzettingen te voorkomen, stelden ingenieurs voor om het waterniveau in het reservoir te verlagen.

Tegen de herfst van 1963 was het waterniveau in het reservoir 237 meter, en er waren precies 25 "reserve" meters aan de top. De situatie was gespannen: naast grondbewegingen veroorzaakt door het vullen van het reservoir zelf, werd de situatie verergerd door de overvloed aan zomer- en herfstneerslag in de bergen van Italië, wat ook leidde tot instabiliteit van de omliggende berghellingen. Ingenieurs verwachtten een aardverschuiving, maar er waren geen ernstige zorgen, omdat alle maatregelen werden genomen en de gesimuleerde golfhoogte niet meer dan 20 meter zou bedragen.

Tijdens de ramp was de Vaillont-dam zelf vrijwel onaangetast, bestand tegen een enorme belasting. Maar om voor de hand liggende redenen werd besloten het reservoir buiten gebruik te stellen en al het water te spoelen. Tegenwoordig blijft een van de meest elegante en pittoreske dammen ter wereld de hoogste in Italië. Sinds het in 2002 open was voor het publiek, zijn er veel toeristen geweest. Ter nagedachtenis van de ramp werd nabij de dam een ​​kapel gebouwd.