Het moordende meer van Nios: het verhaal van de ergste limnologische ramp op de planeet

Lake Nios (ook Nyos) ligt in Kameroen (Centraal-Afrika), vlakbij de grens met Nigeria. De diepte van het meer is behoorlijk indrukwekkend - 209 meter, en het gebied is ongeveer 1,6 vierkante meter. km. Volgens onderzoekers is dit bergmeer gevormd in de mislukte krater van een uitgestorven vulkaan, die ongeveer 400 jaar geleden gevuld was met oppervlakte- en grondwater. Het is met de vulkanische oorsprong van het meer dat vreselijke gebeurtenissen worden geassocieerd die hebben geleid tot de dood van meer dan 1.700 mensen en enkele duizenden dieren.

Dit incident, later de limnologische catastrofe van het Nyos-meer genoemd, vond plaats op 21 augustus 1986. Toen stierf in een nacht het grootste deel van de bevolking van de nabijgelegen dorpen Nios, Subum, Cha en Fang. 1.746 mensen werden niet wakker op die noodlottige ochtend in augustus en ongeveer 1.000 meer Kameroeners zochten medische hulp. Doodde alle huisdieren, vogels en zelfs insecten in de buurt van het meer.

De oorzaak van de dood van mensen en vogels was het reservoir, of liever, wat eronder verborgen was. Het punt is dat de vulkaan alleen aan de oppervlakte was uitgestorven. Maar in de diepten, onder het Nios-meer, is een broeinest van vulkanische activiteit bewaard gebleven, die een enorme hoeveelheid koolstofdioxide produceert - CO2. Het resulterende gas stijgt constant door de poriën in het stollingsgesteente. Dan ontmoet het grondwater, lost erin op en komt terecht in een watermassa. Giftige gassen hopen zich op in de onderste lagen van het Nyos-meer, die zich om de een of andere reden niet mengen met de bovenste lagen. Gas blijft de diepe lagen water verzadigen totdat een externe gebeurtenis deze fragiele balans alarmeert.

Die vreselijke avond verstoorde iets de vrede van het Nios-meer. Het was een aardbeving of een sterke windvlaag, het is nu moeilijk te zeggen, maar de bodemlagen van het water, verzadigd met dodelijke koolstofdioxide, gingen omhoog.

Gas ontsnapte naar de oppervlakte met gigantische bubbels genereerde krachtige golven die het laagland aan de zuidkust overspoelden. Volgens onderzoekers veranderden kooldioxide en het bijbehorende vocht in de kleinste mist die een koude aerosol vormde. Een giftige wolk van koolstofdioxide, die zwaarder is dan lucht, begon af te voeren in de valleien rondom het meer en doodde alles wat langs de weg leefde. Sommige experts merken op dat een giftige wolk naast koolstofdioxide zwavel en waterstof kan bevatten. Onmiddellijk na de tragedie kreeg het water van het meer een roodbruine tint.

Na het incident kwamen verschillende expedities met wetenschappers uit verschillende landen aan op Lake Nios. Als gevolg van studies die direct na de tragedie werden uitgevoerd, kon worden vastgesteld dat naast mensen en dieren ook de vegetatie langs de oevers van het meer werd aangetast. Het gebladerte werd donkerder en kromp ineen, zoals gebeurt bij blootstelling aan lage temperaturen. Op basis hiervan werd geconcludeerd dat het gas dat uit de darmen van het meer vrijkwam, met uitzetting, het gebladerte koelde en bevroor. Het is bekend dat het vrijkomen van kooldioxide gepaard gaat met de absorptie van energie en bijgevolg koeling veroorzaakt. Volgens wetenschappers zou de luchttemperatuur rond het meer in korte tijd tot 10 graden kunnen dalen.

De Kameroenese autoriteiten beoordeelden alle gruwelen van wat er gebeurde en maakten zich zorgen over het voorkomen van soortgelijke rampen in de toekomst. Interessant is dat naast het Nios-meer in dit land nog een soortgelijk reservoir, ook van vulkanische oorsprong, Manun wordt genoemd. Hierop gebeurde enkele jaren vóór de tragedie op Lake Nios een soortgelijk incident waarbij 37 mensen om het leven kwamen.

Deze twee meren worden momenteel gecontroleerd op luchtcondities en ontgassing van de waterkolom. Het omvat de installatie van speciale leidingen in het watergebied van het meer, wat bijdraagt ​​aan de regelmatige verwijdering van giftige bodemgassen. Wetenschappers hopen dat deze maatregelen in de toekomst zullen helpen catastrofale gasemissies en sterfgevallen te voorkomen.