Genetica versus stropers: wetenschappers willen noordelijke witte neushoorns nieuw leven inblazen

De hele wereld rouwde om het laatste mannetje van deze ondersoort genaamd Soedan, en het leek erop dat de ondersoort gedoemd was. Slechts twee vrouwen overleefden, die bovendien door hun naaste familieleden aan elkaar verwant zijn, wat geen optimisme in termen van genetische diversiteit inspireert. De ondersoort is gedoemd tot uitsterven, maar liefhebbers geven niet op en blijven zoeken naar manieren om uit deze situatie te komen, in een poging het lot van neushoorns te veranderen.

Witte neushoorns leven uitsluitend in Afrika en vormen 2 geïsoleerde populaties, noordelijk en zuidelijk. Maar als de situatie met de zuidelijke ondersoort min of meer gunstig is, zijn er ongeveer 20 duizend, dan zijn de noordelijke ondersoorten het slachtoffer geworden van politieke instabiliteit in hun habitats. Zuid-Sudan, Oeganda, de Democratische Republiek Congo en de Centraal-Afrikaanse Republiek waren de belangrijkste landen waar vertegenwoordigers van deze ondersoort woonden. Maar daaropvolgende politieke omwentelingen en militaire botsingen maakten deze regio ongeschikt voor het leven van witte neushoorns. Bij gebrek aan een duidelijk openbaar beleid op milieugebied heeft stroperij ongelooflijke proporties aangenomen. Toen de wetenschappers eindelijk alarm sloegen, kon er niets worden gedaan. In dierentuinen over de hele wereld waren er maar een paar mensen die bijna geen nakomelingen brachten in onnatuurlijke omstandigheden.

Maar wat is het verschil tussen deze twee ondersoorten? Waarom is het onmogelijk om de voormalige habitats van zuidelijke witte neushoorns te bevolken en zo de populatie nieuw leven in te blazen, omdat dit vanuit genetisch oogpunt één diersoort is?

Er is nog steeds een verschil tussen de noordelijke en zuidelijke neushoorns van deze soort, en dat is waarom ze werden uitgekozen als afzonderlijke ondersoorten, en niet alleen vanwege verschillen in habitat. De maten van de noordelijke neushoorns zijn iets groter dan die van het zuiden, en ze hebben een dikkere haarlijn. Bovendien wijzen biologen op aanzienlijke verschillen in het gedrag van de twee ondersoorten. Witte neushoorns werden minstens 500 duizend jaar geleden in twee geïsoleerde groepen verdeeld en namen daarna geen contact met elkaar op.

Ondanks het feit dat slechts twee neushoorns overleefden, zijn biologen niet van plan het op te geven. Najin en haar dochter Fatou zijn directe afstammelingen van de mannelijke Soedan en zijn nu in Kenia. Specialisten namen genetisch materiaal van hen voor het restauratieprogramma van de noordelijke ondersoorten. Bovendien beschikken ze over het zaadmateriaal van twee mannen met de bijnaam Suni en South, dat enkele jaren geleden werd ingenomen. Wetenschappers hopen dat dit materiaal zal dienen als de basis voor de heropleving van de ondersoort, maar het zal nog steeds zijn toevlucht moeten nemen tot de vrouwtjes van de zuidelijke ondersoort, omdat noch Nadzhin noch Fatou in staat zullen zijn zwangerschap over te dragen en een baby te krijgen vanwege gezondheidsproblemen. Gisteren meldden wetenschappers dat het onder laboratoriumomstandigheden mogelijk was om de bevruchtingsprocedure uit te voeren voor eieren afkomstig van Fatou en Nadzhin. Biologen geloven dat dit de eerste stap zal zijn naar een heropleving van de noordelijke bevolking.

Maar wat wacht de dieren vervolgens? Zijn mensen klaar voor de terugkeer van deze neushoorns naar de natuur? Dierenhoorns zijn immers nog steeds duurder dan edele metalen en de vraag ernaar is zeer hoog. Bovendien zijn stropers bereid hun eigen leven te wagen voor de winning van neushoornhoorn en de verdere verkoop ervan op de zwarte markt. En totdat het probleem van stroperij, ook in de reservaten, is opgelost, is het voorbarig om te praten over het redden van de uitgeroeide dieren. In die zin kan de ervaring van het Kaziranga-park, waarover we al in ons materiaal schreven, behoorlijk nuttig zijn.