Onjuistheden in de vertaling: waarom de kruik van Pandora 500 jaar lang een doos werd genoemd

Taalkundigen zijn zich er terdege van bewust hoe moeilijk het is om van de ene taal naar de andere te vertalen. Vooral als het gaat om een heel oude taal. De kans op onnauwkeurigheid of vervorming van het feit is zeer hoog. Een vergelijkbare situatie deed zich voor met de beroemde "Pandora's Box", die eigenlijk een heel ander onderwerp bleek te zijn, en wetenschappers merkten dit pas na vijfhonderd jaar.

Volgens de Griekse mythologie kreeg Pandora een uniek artefact als bruidsschat met een strikte opdracht om het onder geen enkele omstandigheid te openen. Een nieuwsgierig meisje kon het echter niet laten en besloot met minstens één oog naar binnen te kijken. Zodra ze het geschenk opende, stormden alle problemen en ondeugden van deze wereld de wereld in. Bang maakte ze het deksel los en sloot ze het vat weer, maar het bleek te laat te zijn. Ten eerste bleek al het kwaad buiten te liggen, en ten tweede, in het pakhuis, bleef de hoop helemaal onderaan gesloten.

Om een vaartuig in de oorspronkelijke versie van de mythe aan te duiden, gebruikte de oude Griekse schrijver Hesiodus het woord pithos (Grieks pithos), wat betekent een grote kleikan waarin eerder verschillende producten werden opgeslagen en ook voor begrafenis werden gebruikt. Toen in de 16e eeuw het gedicht echter in het Latijn werd vertaald, dacht de persoon die dit deed dat de auteur zich vergiste en bedoelde hij eigenlijk het woord puxis, wat zich net uit het Grieks vertaalt als "vak". Dus, vanwege één toezicht op de vertaler, werd de beroemde Pythos van Pandora gedurende honderden jaren als een doos beschouwd.

Maar hoe viel het noodlottige artefact in handen van Pandora? Volgens de legende werd het meisje een wraakinstrument op alle mensen en Prometheus, die het goddelijke vuur stal en het aan louter stervelingen gaf. Het waren de boze goden die de prachtige Pandora creëerden, die de vrouw werd van Epimetheus (de jongere broer van Prometheus), en ze stuurden haar vervolgens een vat met alle problemen en ziekten, waardoor ze mensen zwaar straften voor hun daden.