De laatste koningin van Hawaï, of hoe de Amerikanen de opstandige archipel kregen

Hawaiiaanse eilanden zijn de 50e en laatste staat op rij, die onderdeel werd van de Verenigde Staten en niet uit vrije wil. Tegenwoordig is de Verenigde Staten de ultieme droom van miljoenen migranten, en in het midden van de 19e eeuw, toen er een dramatische overname van het grondgebied van Hawaï plaatsvond, bood de bevolking weerstand tot het laatst. Maar de macht van wapens overheerste de wil van het volk: de laatste koningin van Hawaï werd omvergeworpen en gevangengezet en de eilanden veranderden in suikerriet- en ananasplantages.

We kunnen zeggen dat de inwoners van de Hawaiiaanse eilanden al lang geluk hebben gehad. Omdat ze ver van de belangrijkste zeeroutes waren, waren ze tot het einde van de achttiende eeuw onbekend bij Europeanen. Maar in 1778 stuitte een expeditie van James Cook op de Hawaiiaanse eilanden, die in die tijd werden bewoond door Polynesiërs. Toen het team van Cook op de terugweg opnieuw de eilanden bezocht om de watervoorraden en voedsel aan te vullen en beschadigde schepen te repareren, vond er een botsing met Hawaiianen plaats aan de kust. Als gevolg van het gevecht werd James Cook gedood en werden de Engelse zeilers gedwongen de eilanden te verlaten.

Sindsdien naderden Britse en Amerikaanse koopvaardijschepen van tijd tot tijd de kusten van de Hawaiiaanse eilanden en probeerden contact te leggen met de lokale bevolking. Na verloop van tijd begonnen Amerikaanse ondernemers die zich bezighouden met de teelt van suikerriet interesse te tonen in de Hawaiiaanse eilanden. De bevolking van de eilanden ten tijde van de ontdekking, volgens historici, was ongeveer 300.000 mensen. Het lot van deze vrij grote bevolking was hetzelfde als in de meeste regio's waar geciviliseerde buitenlanders arriveerden: gedurende enkele decennia van ziekte, waarvoor de Polynesiërs geen immuniteit hadden, werd de meerderheid van de bevolking gedood. Tegen het einde van de 19e eeuw bleven ongeveer 30.000 inheemse Hawaiianen op de archipel.

De eenwording van de Polynesische bevolking onder het bewind van de eerste Hawaiiaanse koning Kameamea I vond plaats in 1810. Niet de laatste rol in dit proces werd gespeeld door wapens die door Europeanen waren geïmporteerd. De koning en zijn nakomelingen vestigden goede relaties met Europese en Amerikaanse kooplieden die waardevol sandelhout exporteerden en bezig waren met walvisjacht voor de kust van Hawaï. De volgende koningen zetten het beleid van hun voorganger voort: politieke en religieuze transformaties werden doorgevoerd, het protestantisme verspreidde zich actief, de grondwet en de staatswetten werden aangenomen, de gezondheidszorg ontwikkelde zich en het land ontwikkelde zich op de weg van toenadering tot de Europeanen.

Maar vanaf het midden van de 19e eeuw begonnen Amerikaanse bedrijven interesse te tonen in de eilanden, die tussenbeide kwamen in de interne aangelegenheden van Hawaï. Werknemers uit Azië werden actief naar de archipel gebracht om te werken op suikerrietplantages. In 1893, tijdens het bewind van de laatste koningin van de Hawaiiaanse eilanden, Liliuokalani, werd een staatsgreep gepleegd. Een groep gewapende Amerikaanse zeelieden wierp de koningin omver en de Republiek Hawaï werd later uitgeroepen. Deze poppenstaat werd geregeerd door de Amerikaanse regering. De actieve delen van de Hawaiiaanse samenleving hebben verschillende pogingen gedaan om de Amerikanen te verdrijven, die niet succesvol waren. Uit protest tegen de annexatie van de Verenigde Staten werden 38.000 handtekeningen van de lokale bevolking verzameld. Maar deze petitie heeft het definitieve verlies van onafhankelijkheid van de Hawaiiaanse eilanden slechts tijdelijk uitgesteld. Als gevolg hiervan werd de wil van het volk genegeerd en in 1898 nam het Amerikaanse congres de resolutie van Newlands over de annexatie van de eilanden aan.

De laatste koningin van de Hawaiiaanse eilanden, Liliuokalani (Lidia Kamakaea Paki, na het huwelijk van Dominis) leidde het land van 1891 tot 1893 en beklom de troon na de dood van haar broer, koning Kalakaua. Als gevolg van de staatsgreep werd koningin Liliuokalani in hechtenis genomen en een jaar lang gevangengezet. In de gevangenis schreef ze het beroemde Hawaiiaanse volkslied en een boek over de geschiedenis van haar land. Na haar vrijlating leefde ze onder de naam Lydia Dominis en probeerde ze de acties van de Amerikaanse indringers aan te vechten. Maar het enige dat ze wist te doen, was een levenslang pensioen van $ 334 per maand krijgen en betaalde inkomsten krijgen van een van de suikerplantages. De laatste koningin van de Hawaiiaanse eilanden stierf in 1917 op 79-jarige leeftijd.

Hawaiiaanse eilanden werden officieel onderdeel van de Verenigde Staten en verwierven pas in 1959 de status van staat. Vandaag is de bevolking van Hawaii 1,4 miljoen mensen (vanaf 2015). En slechts 10% van hen zijn inheemse Hawaiianen. De afstammelingen van degenen die probeerden de onafhankelijkheid van hun vaderland te handhaven, lossen geleidelijk op onder de Japanners, Amerikanen, Filipino's en Mexicanen.