Sámi: de bevolking van Lapland, die een volkslied en vlag hebben maar geen staat

Lapland wordt geassocieerd met een fantastisch land waar sneeuw ligt, je kunt de aurora zien en op een hert rijden. Maar dit is ook de historische naam van het grondgebied in het noorden van Europa, waarvan de inheemse bewoners Laplanders of Sami zijn. Ze spreken een heel ongewone taal, de Sami hebben zelfs hun eigen volkslied en vlag. Maar Lapland was nooit een afzonderlijke staat.

Regio's van de belangrijkste Sami-residentie

De Sami-regio's liggen in Noorwegen, Zweden, Finland en Rusland, en de inwoners zelf noemen hun land "Sampi". Het grootste aantal Sami woont in Noorwegen, waar volgens de laatste gegevens 37,7 duizend mensen zijn. Het aantal Saami in Zweden is ook vrij hoog - ongeveer 20.000 mensen. Maar in Finland zijn er vandaag slechts ongeveer 8.000 vertegenwoordigers van deze inheemse kleine bevolking van het noorden. In Rusland wonen de Sami, of, zoals ze ook worden genoemd, Lapps op het grondgebied van het schiereiland Kola, maar er zijn er niet meer dan 2000. Het centrum van de Sami-cultuur in ons land is het dorp Lovozero, gelegen in de regio Moermansk. In totaal leven er volgens het Sami-parlement van Finland ongeveer 75.000 Sami in de wereld.

De Sami-taal, die momenteel in handen is van ongeveer een derde van de Sami, behoort tot de Fins-Oegrische tak van de Oeralische taalfamilie. Tegenwoordig zijn het Fins, Karelisch en Estisch het dichtst bij de Sami-taal. Interessant is dat de taal zelf vier dialecten heeft die zo verschillend zijn dat vertegenwoordigers van verschillende etnische groepen van de Sami elkaar praktisch niet begrijpen. Om deze reden identificeren een aantal onderzoekers zelfs vier afzonderlijke Sámi-talen.

De Sami-taal, hoewel het behoort tot de groep Fins-Oegrische talen, heeft een onderscheidend kenmerk. Ongeveer 1/3 van de woordenschat in deze taal is van mysterieuze oorsprong. Er zijn geen analogen van dit oude deel van woorden in een Fins-Oegrische taal. Bovendien wordt niet een van de momenteel bestaande talen van de wereld geassocieerd. Om deze reden stelden linguïsten voor dat de Saami aanvankelijk de taal van de oudste volkeren van Europa spraken en later werden geassimileerd door vertegenwoordigers van de Fins-Oegrische tak.

Studies van genetici werpen geen licht op de mysterieuze oorsprong van de Sami, maar voegden alleen nieuwe vragen toe. Het bleek dat de Sami aanzienlijk verschillen in genotype van naburige volkeren, maar ze hebben enkele overeenkomsten met de volkeren van Oost-Siberië, in het bijzonder met de Yakuts. Etnografen geloven dat de voorouders van de Sami ongeveer 11 duizend jaar geleden vanuit West-Europa naar het noorden kwamen en dat de Sami-taal enkele honderden jaren geleden in dialecten was verdeeld.

Aan het begin van de 20e eeuw hadden de meeste Sami een traditionele levensstijl, ze waren bezig met het fokken, vissen en jagen op herten. De Sami worden al lang gekenmerkt door een semi-nomadische levensstijl geassocieerd met seizoensgebonden hertenmigraties. Maar in de 20e eeuw wisten slechts enkele vertegenwoordigers van dit volk de traditionele Sami-levensstijl te behouden. Tijdens actieve assimilatie verloor de meerderheid van Sami hun taal, gewoonten en overtuigingen op basis van aanbidding van de natuurgeesten. Slechts een klein deel van de Sami blijft herten fokken en houdt zich bezig met andere traditionele ambachten.

Maar vandaag is er een toename van de nationale identiteit van Sámi. In Noorwegen, Zweden en Finland, in de regio's waar de Sámi-bevolking het meest geconcentreerd is, heeft de Sámi-taal onlangs een officiële status verworven. Sami conferenties, vergaderingen en festivals worden jaarlijks gehouden waarop feestdagen worden gevierd. Het Sami-probleem en de cinema hebben de kwestie niet genegeerd: speelfilms en documentaires over de cultuur en geschiedenis van deze mensen worden gepubliceerd. Internationale Sami-dag wordt gevierd op 6 februari.